Literatuurlijst

Persoonlijke Communicatie

PXL-postgraduaat hoogbegaafdheid

Ter voorbereiding van deze bachelorproef kreeg ik van Hogeschool PXL het aanbod om een aantal zelf te kiezen lessen van het postgraduaat hoogbegaafdheid online mee te volgen. Ik wil dan ook graag mevrouw Hermans en mevrouw Dewulf bedanken voor deze unieke kans.

Dit is een lijst van de sessies waaraan werd deelgenomen:

  • Hammenecker, K. (2023, 30 maart). (Kinderpsychologe). (Verbindend communiceren met een hoogbegaafd kind). Persoonlijke communicatie [hoorcollege]. PXL, Hasselt.
  • Hammenecker, K. (2024, 28 maart). (Kinderpsychologe). (Verbindend communiceren met een hoogbegaafd kind). Persoonlijke communicatie [hoorcollege]. PXL, Hasselt.
  • Kieboom, T. (2022, 17 november). (Hoogleraar UHasselt). (Hoe kan men inspelen op de cognitieve noden van de hoogbegaafde leerling). Persoonlijke communicatie [hoorcollege]. PXL, Hasselt.
  • Kieboom, T. (2022, 6 oktober). (Hoogleraar UHasselt). (Hoogbegaafdheid, meer dan een magisch IQ-cijfer). Persoonlijke communicatie [hoorcollege]. PXL, Hasselt.
  • Kieboom, T. (2023, 9 maart). (Hoogleraar UHasselt). (Socio-emotionele noden). Persoonlijke communicatie [hoorcollege]. PXL, Hasselt.
  • Kieboom, T. (2023, 5 oktober). (Hoogleraar UHasselt). (Hoogbegaafdheid, meer dan een magisch IQ-cijfer). Persoonlijke communicatie [hoorcollege]. PXL, Hasselt.
  • Stal, I. (2022, 24 november). (Educational Director LET & Schooling Group VZW). (Scholen aan het woord: de zelfsturende leeromgeving en pluswerking). Persoonlijke communicatie [hoorcollege]. PXL, Hasselt.

Overige lezingen, presentaties en webinars

Tijdens de voorbereidingen voor de bachelorproef werden heel wat gratis webinars, video's en masterclasses bekeken over dit thema, maar deze zijn niet allemaal opgenomen in deze lijst. De aangeboden inhoud was soms interessant, maar soms bleef ik op mijn honger zitten. Er zijn webinars van meer dan een uur, maar die met moeite vijf minuten nuttige informatie bevatten, terwijl de overige tijd opgevuld is met reclame voor een vaak prijzig opleidings- of begeleidingspakket. Het merendeel van deze publiciteits-webinars zijn dan ook uit de lijst verwijderd.

  • Aprendemos Juntos 2030 (2018, 17 november). V.O. Complete. "Teaching is an art". Ken Robinson, educator and writer [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=gGSoWoTlElQ
  • Arteveldehogeschool. (2021, 25 november). Einstein leert het zichzelf wel. Over een krachtige leeromgeving voor sterke leerlingen [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=I3kmO62O380
  • Beliën, E. (2023, 8 maart). (Psychologe). (Opvoedkundige vraagstukken bij HB kinderen). Persoonlijke communicatie [online lezing].
  • Buyckx, S (2024, 10 januari). (expert hoogbegaafdheid Spring-Stof). (Hoogbegaafd, wat nu?). Persoonlijke communicatie [Lezing].
  • Gevaert, T. (2021, 12 oktober). (expert hoogbegaafdheid Samen Slimmer Groeien). (Gewoon slim of hoogbegaafd). Persoonlijke communicatie [lezing].
  • Kiekens, K. (2024, 10 januari). (expert hoogbegaafdheid Spring-Stof). (Hoogbegaafd, wat nu?). Persoonlijke communicatie [Lezing].
  • NOS. (2022, juli 12). Hoe begeleid je een wonderkind? NPO Radio 1. Geraadpleegd op 15 juli 2022, via https://www.nporadio1.nl/nieuws/binnenland/819fc32b-6ad1-4849-b814-b31c64d29fa3/hoe-begeleid-je-een-wonderkind
  • Radboud Universiteit Nijmegen. (2013, 4 november). Presentation Prof dr Tessa Kieboom [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=JCvG6oDWWHI
  • TED. (2007, 6 januari). Do schools kill creativity? | Sir Ken Robinson [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=iG9CE55wbtY
  • TED. (2015, 26 mei). Why Some of us Don't Have One True Calling | Emilie Wapnick | TEDxBend [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=QJORi5VO1F8
  • Universiteit van Vlaanderen. (2017, november 10). Waarom behalen zo veel hoogbegaafden geen diploma? [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=oFCLdJVoHVg
  • Van den Bos, A. (2022, 19 april). (experte hoogbegaafdheid). (Gifted People Masterclass Hoogbegaafdheid). Persoonlijke Communicatie [online masterclass].

Interviews vooronderzoek

  • X. (2022, 27 juli). (expert hoogbegaafdheid). Anonieme getuigenis over beleid van directies omtrent opleidingen voor leerkrachten. Persoonlijke communicatie [gesprek].
  • X. (2022, 27 juni). (leerlingen basisschool Arkades Houthalen). Informele interviews tijdens proclamatie van leerlingen zesde leerjaar. Persoonlijke communicatie [interview].

Literatuurlijst (Algemeen)

  • Billiet, J., & Waege, H. (2006). Een samenleving onderzocht : methoden van sociaal-wetenschappelijk onderzoek. Antwerpen: De Boeck.
  • Buis, S. (2018). Mijn hoogbegaafde puber. Inspiratieboek voor ouders van hoogbegaafde jongeren. Nederland: 248media uitgeverij.
  • Burger-Veltmeijer, A. (2016). Hoogbegaafdheid plus (kenmerken van) een autismespectrumstoornis: van dubbel exceptioneel tot 1+1=1½. Tijdschrift voor orthopedagogiek, 45, pp. 276-286. Geraadpleegd op 4 mei 2023 via https://webdog.agnesburger.nl/files/HANDBOEK_hst_14_HBASS_pdf.pdf
  • Callahan, C. M., Moon, T. R., & Oh, S. S. (2017). Describing the status of programs for the gifted. Journal for the Education of the Gifted, 40(1), 20–49. https://doi.org/10.1177/0162353216686215
  • Cherry, K. (2023). What Is a Genius IQ Score? Verywell Mind. Geraadpleegd op 4 mei 2023 via https://www.verywellmind.com/what-is-a-genius-iq-score-2795585
  • Cognitief sterk functionerende leerlingen. (z.d.a). Geraadpleegd op 10 april 2023 via https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/ouders/ondersteuning-en-begeleiding/cognitief-sterk-functionerende-leerlingen
  • Cognitief sterk functionerende leerlingen. (z.d.b). Geraadpleegd op 13 mei 2023 via https://pro.katholiekonderwijs.vlaanderen/cognitief-sterk-functionerende-leerlingen
  • Coorens, E. (2023, 14 februari). "Passend onderwijs voor een (uitzonderlijk) hoogbegaafde leerling". [Blog]. Geraadpleegd op 14 mei 2023 via https://l-atent.be/passend-onderwijs-voor-een-uitzonderlijk-hoogbegaafde-leerling/
  • Carnegie, D. (2018). How to Stop worrying and Start living. General Press.
  • Deboes, T. (2023). Decreet leersteun: dit zijn de grote lijnen. Geraadpleegd op 14 mei 2023 via https://www.klasse.be/262679/decreet-leersteun-grote-lijnen/
  • De Mets, J. (2013). Van eiland naar wij-land. Inspiratiegids voor een goede samenwerking tussen ouders en secundaire scholen. Gent: Integratiegids Stad Gent.
  • D'hondt, C & Van Rossen, H. (2018). Succesvol begeleiden van hoogbegaafde kinderen en jongeren. België: Garant.
  • Duisterwinkel, N. & Kleiborn, S. (2017). Hoogbegaafdheid en empathie. [White paper]. Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen. Geraadpleegd op 4 mei 2023 via https://ihbv.nl/wp-content/uploads/2018/01/Onderzoek-HB-en-Empathie-Kleiborn-en-Duisterwinkel-2017-12-20.pdf
  • Fotoproject Hyperhoogbegaafdheid | Talentissimo. (z.d.)., geraadpleegd op 14 mei 2023 via https://www.talentissimo.nl/fotoproject-hyperhoogbegaafdheid/
  • Frederix, S. (2022). Omgaan met hoogbegaafde leerlingen in het secundair. Klasse. https://www.klasse.be/175269/hoogbegaafd-in-het-secundair/
  • Geweldloos en verbindend communiceren. (z.d.). Icoba. https://www.icoba.be/geweldloos-en-verbindend-communiceren
  • Hoogbegaafdheid. (2023) Geraadpleegd op 2 mei 2023 via https://l-atent.be/hoogbegaafdheid/
  • Hamsikova, R. (2020). Intens, authentiek en vrij: hoogbegaafd in deze wereld. België: IEKU Advies.
  • Hamsikova, R. (2021). 145+ of uitzonderlijk begaafd. Geraadpleegd op 10 april 2023 via https://www.ieku.nl/145-plus-of-uitzonderlijk-begaafd/
  • Hoe herken je sterke cognitieve vaardigheden? (2021, 9 september). Begaafdheid | Project Talent. https://www.projecttalent.be/thema/begaafdheid/artikel/181-hoe-herken-je-sterke-cognitieve-vaardigheden
  • Hoogeveen, L., Hell, J. G. van, Mooij, T., & Verhoeven, L. (2004). Onderwijsaanpassingen voor hoogbegaafde leerlingen. Meta-analyses en overzicht van internationaal onderzoek. Nijmegen: Radboud Universiteit, CBO / ITS.
  • IEA Staff (2024). Perfectionism and gifted children. Geraadpleegd op 21 april 2024 via https://educationaladvancement.org/blog-perfectionism-and-gifted-children/
  • Jellasics, T. (2022). Cognitief sterk functionerende leerlingen: hoe versnellen? 5 inzichten. https://www.klasse.be/609004/cognitief-sterk-functionerende-leerlingen-versnellen/
  • Keats, D.M., 2000, Interviewing, a practical guide for students and professionals, Buckingham: Open University Press.
  • Kieboom, T. (2016). Hoogbegaafd: als je kind (g)een Einstein is. België: Lannoo Meulenhoff.
  • Koggel, M. (2017). Motivatie en uitdaging: te vinden in het leerlab?. Veerkracht, 14, nr. 1, pp. 22-24. Geraadpleegd op 15 mei 2023 via https://www.kpz.nl/wp-content/uploads/2018/02/2017-14-1-Leerlab.pdf
  • Koster, I., Stams, G., & Kaldenbach, Y. (2018). Een IQ-test op je slechtste moment: is dat wel slim? Kind en adolescent Praktijk, 17(1), 6–13. https://doi.org/10.1007/s12454-018-0002-9
  • Lavrijsen, J. (2020a). Hoogbegaafdheid herkennen in de klas: lessen uit het TALENT-onderzoek. Geraadpleegd op 14 mei 2023 via https://www.projecttalent.be/doelgroep/kleuters-2-5-6j/artikel/123-hoogbegaafdheid-herkennen-in-de-klas-lessen-uit-het-talent-onderzoek
  • Lavrijsen, J. (2020b). Hoogbegaafdheid herkennen in de klas (Vergeet de meisjes niet. . .). Geraadpleegd op 13 mei 2023 via https://www.eoswetenschap.eu/psyche-brein/hoogbegaafdheid-herkennen-de-klas-vergeet-de-meisjes-niet
  • Migranten - Pearson Clinical & Talent Assessment.(z.d.). Pearson Clinical & Talent Assessment. Geraadpleegd op 4 april 2023 via https://www.pearsonclinical.nl/onderwerpen/migranten
  • Moermans, I. (2022, 3 maart). Hoogbegaafdheid bij kinderen: een vloek of een zegen? Libelle. Geraadpleegd op 4 april 2023 via https://www.libelle.be/familie/ouderschap/hoogbegaafdheid/
  • Morbé, S. (2021, 8 februari). "Een groot rechtvaardigheidsgevoel". [Blog]. Geraadpleegd op 2 mei 2023 via https://www.specialisthoogbegaafdheid.nl/relatie/een-groot-rechtvaardigheidsgevoel/
  • Motivatie en onderpresteren in het secundair onderwijs. (2020). Geraadpleegd op 14 mei 2023 via https://www.projecttalent.be/artikel/120-motivatie-en-onderpresteren-in-het-secundair-onderwijs
  • Ouderblik. Diverse Gezinsvormen. (2022). Geraadpleegd op 21 april 2024 via https://www.go-ouders.be/sites/default/files/2022-09/Ouderblik%20diverse%20gezinsvormen.pdf
  • Over TALENT | Project Talent. (z.d.). Geraadpleegd op 21 april 2024 via https://www.projecttalent.be/over-talent
  • Pameijer, N., & De Vries, P. (2013). Ouderbetrokkenheid 3.0. In Annie M.G. Schmidt & CPS Onderwijsontwikkeling, JSW. https://hgw-noelle-pameijer.nl/wp-content/uploads/2018/01/4.8-JSW.-Ouderbetrokkenheid-2.pdf
  • Pesten | HSP Vlaanderen. (z.d.).Geraadpleegd op 14 mei 2023 via https://www.hspvlaanderen.be/nl/wat-is-hsp/kinderen/pesten
  • Pinoy, E. (2021). Motiverend lesgeven aan cognitief begaafde leerlingen. Masterproef, Gent: UGent
  • Renzulli, J., & Reis, S. (Eds.). (2021). Conceptions of Giftedness and Talent. Palgrave Macmillan Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-56869-6_19
  • Rommelse, N., & Slaats-Willemse, D. (2020a). Reactie op Vogelaar en Hoogeveen. Kind En Adolescent, 41(1), 178–181. https://doi.org/10.1007/s12453-019-00222-7
  • Rommelse, N., & Slaats-Willemse, D. (2020b). Hoogbegaafdheid is niet te meten. Kind En Adolescent. https://doi.org/10.1007/s12453-019-00220-9
  • Ruf, D. (2009). 5 Levels of Gifted. School Issues and Educational Options. Gardena: SCB Distributors.
  • Ruiter, L. D. (2012). Hoogbegaafde leerlingen in de plusklas. Masterproef, Amsterdam: Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg.
  • Signaleren en diagnostiek van cognitieve begaafdheid. (2019). Geraadpleegd op 14 mei 2023 via https://www.projecttalent.be/thema/signaleren-en-diagnostiek/artikel/89-signaleren-en-diagnostiek-van-cognitieve-begaafdheid
  • Sypré, S. (2023). Testen. Geraadpleegd op 13 mei 2023 via https://www.hoogbloeier.be/themas/testen
  • Swaen, B. (2023, 16 mei). Piramide van Maslow (Behoeftepiramide) in je scriptie. Scribbr. https://www.scribbr.nl/modellen/piramide-van-maslow-behoeftepiramide/
  • Van den Bos, A. (2017). Het is meer dan je denkt [E-book]. Gifted People. Geraadpleegd op 22 mei 2022 via https://store.thegiftedpeople.com/product/ebook-hoogbegaafdheid-het-is-meer-dan-je-denkt/
  • Vander Cruyssen, K. Welbevinden van cognitief sterke leerlingen in het basisonderwijs. Bevindingen in gespecialiseerd lager onderwijs tegenover traditioneel onderwijs. Masterproef, Brussel: VUB.
  • Van Der Wegen, S. (2024, 11 maart). Vijf elementen voor succesvol veranderen binnen het onderwijs. wij-leren.nl. https://wij-leren.nl/veranderproces-elementen-knoster-sinek.php
  • Verschueren K., Sypré, S. & Verhoeven, I. (2024). Een verkenning van de onderwijsbehoeften van uitzonderlijk hoogbegaafde leerlingen. Project 'Voorbeeldscholen voor cognitief sterk functionerende leerlingen'. Geraadpleegd op 24 april 2024 via https://www.projecttalent.be/?file=12318&m=1713523930&action=file.download
  • Verstandelijke handicap | VAPH. (z.d.). Geraadpleegd op 14 mei 2023 via https://www.vaph.be/professionelen/mdt/mdv/modules/verstandelijke-handicap
  • VISIE – BLEEKWEIDE. (z.d.). Geraadpleegd op 21 april 2024 via https://www.bleekweide.be/visie/
  • Vogelaar, B., & Hoogeveen, A. (2020). Hoogbegaafdheid meten . . . waarom zou je? Kind En Adolescent. https://doi.org/10.1007/s12453-019-00221-8
  • Voor scholen en CLB's. (2021). Geraadpleegd op 10 april 2023 via https://www.exentra.be/scholen-en-clbs/
  • Waarom presteren sommige cognitief begaafde leerlingen onder hun niveau?. (2023). Geraadpleegd op 14 mei 2023 via https://www.projecttalent.be/thema/onderpresteren/documenten/5779-waarom-presteren-sommige-cognitief-begaafde-leerlingen-onder-hun-niveau
  • Wat heeft een hoogbegaafd kind nodig op school?(2018). Geraadpleegd op 14 mei 2023 via https://www.exentra.be/wat-heeft-een-hoogbegaafd-kind-nodig-op-school/
  • Wat is het en wat is het niet? (2021). Geraadpleegd op 10 mei 2023 via https://www.exentra.be/wat-is-het-en-wat-is-het-niet/
  • Webb, T., Gore, J., Amend, E., DeVries, A. (2020). De begeleiding van hoofbegaafde kinderen. Assen: Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum.
  • Zom, M. (z.d.). Hoogbegaafdheid en Autisme. Geraadpleegd op 14 mei 2023 via https://www.praktijkhoogbegaafd.nl/hoogbegaafdheid-en-autisme/

Literatuurlijst (databanken)

  • Dewachtere, C. (2021). Haal alles uit de kast, want je bent het waard! Hoe kunnen we bij meer- en hoogbegaafde kinderen terug de goesting in het leren doen aanwakkeren?. Onuitgegeven verhandeling, Hogeschool PXL, PXL-Education.
    Gevonden op 26/7/2023 op https://doks.pxl.be/doks/do/record/Get?dispatch=view&recordId=SEtd8ab2a8217a85edf6017a864d25371bfd
  • Schouten, M.J., & Wolfshöfer, C., Schouten, M. J. (2021). Een kwalitatief onderzoek naar hoe vanuit de trajectgroep binnen het Blaise Pascal College aangesloten kan worden bij de thuiszittende hoogbegaafde leerlingen met internaliserende problemen. [Bachelor Thesis, Hogeschool van Amsterdam. Maatschappij en Recht]. HBO Kennisbank.
  • Wynen, N. (2022). Help, ik val uit de boot! Hoogbegaafde en cognitief sterk functionerende leerlingen leren groeien op sociaal-emotioneel vlak en leren omgaan met faalangst. Onuitgegeven verhandeling, Hogeschool PXL, PXL-Education.
    Gevonden op 26/7/2023 op https://doks.pxl.be/doks/do/record/Get?dispatch=view&recordId=SEtd8ab2a82181af6e130181af8e298712f0

Experts

Tijdens dit onderzoek werd regelmatig beroep gedaan op experts in hoogbegaafdheid. Dit is een lijst met een aantal expertisecentra waar voor dit onderzoek informatie werd getoetst, opgezocht of ingewonnen.

  • Altamente (Tamara Straetemans) - BE
  • Bright Star Coaching (Isabelle François) - BE
  • Exentra (Tessa Kieboom, Kathleen Venderickx, …) - BE
  • Gifted People (Adrienne van den Bos) - NL
  • Hoogbegaan (Ilse Verhoeven) - BE
  • Hoogbloeier (Inge Van Bogaert, Sabine Sypré, …) – BE
  • IEKU Advies (Renata Hamsikova) - NL
  • Intellectum (Elke Coorens) - BE
  • L-aTent (Elke Beliën, Silvie Vancamelbeke, … ) - BE
  • Samen slimmer groeien (Tania Gevaert) – BE
  • Spring-Stof (Kim Kiekens, Saskia Buyckx) - BE
  • Talentissimo (Femke Hovinga) - NL

Overige geraadpleegde media

  • Borgsteede, S. (2021). Is mijn kind hoogbegaafd?. Geraadpleegd op 17 juli 2022 via https://www.oudersvannu.nl/peuter/ontwikkeling/hoogbegaafd-kind/
  • Buitengewoon onderwijs | Belgium.be. (2021). Geraadpleegd op 24 juni 2022 via https://www.belgium.be/nl/Leren/onderwijs/buitengewoon_onderwijs
  • Hoogbegaafd -Waarde IQ cijfer. (z.d.). Geraadpleegd op 24 juni 2022 via https://www.hoogbegaafdvlaanderen.be/03_Testen/waarde_van_IQ_cijfer.html
  • Hoogbegaafdheid. (2022). Wikipedia. Geraadpleegd op 12 juli 2022 via https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoogbegaafdheid
  • Meester Max. (z.d.). Leerkuil. Geraadpleegd op 30 maart 2022 via https://meestermax.nl/leerkuil
  • SWV PO Amsterdam Diemen. (2021, April 6). Hoogbegaafde leerlingen met niet-Westerse migratieachtergrond (Amsterdamse Conferentie Begaafdheid) [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=7k0L0AMCX7U
  • The Miseducation of Lisa Simpson. (2022). Wikipedia. Geraadpleegd op 24 juni 2022 via https://en.wikipedia.org/wiki/The_Miseducation_of_Lisa_Simpson
  • Universiteit van Vlaanderen. (2017, 10 november). Waarom behalen zo veel hoogbegaafden geen diploma? [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=oFCLdJVoHVg
  • Vancaeneghem, J. (2022, 11 juli). 12-jarige Laurent Simons heeft nu ook masterdiploma fysica op zak. De Standaard. Geraadpleegd op 12 juli 2022 via https://www.standaard.be/cnt/dmf20220711_91847295
  • Vancaeneghem, J. (2022, juli 11). Opvolger van M-decreet start in september 2023: "Niet elke leerling kan met elke beperking in gewoon onderwijs. De Standaard. Geraadpleegd op 12 juli 2022 via https://www.hbvl.be/cnt/dmf20220710_96749442
  • Van der Zwalmen, V. (2006). Sommige hoogbegaafde leerlingen hebben nood aan meer, de meesten aan anders. Caleidoscoop, 29, nr. 1, pp. 6-14.
  • X. (2022, 28 maart). Hoogbegaafde scholieren kunnen vrijstellingen krijgen. De Standaard. Geraadpleegd op 30 maart 2022 via https://www.standaard.be/cnt/dmf20220328_92337512